İçme ve kullanma suları, kuyulardan, nehirlerden, göllerden, yapay ve doğal birikinti bölgelerinden, maliyeti yüksek olmasına rağmen deniz suyunun arıtılmasıyla elde edilmektedir. Bunların hepsinin ana kaynağı yağışlardır. Kaynak ve kuyu suları yeraltı suları sınıfına girmektedir. Suyun yeraltına süzülerek birikmesiyle kuyu suyu oluşmaktadır. Kuyu suyu gibi yeraltı suları genel olarak temiz ve kullanılabilen kaynaklar olmasına karşın kullanmadan önce mutlaka test edilmesi gerekmektedir. Peki, kuyuda su olduğu nasıl anlaşılır?
Bir alanda su bulma çalışması yapmadan önce alan hakkında bilgi edinmek, inceleme ve araştırma çalışmaları yapmak gerekmektedir. Bu süreçte çevredeki su kuyularının araştırılması o alan hakkında fikir edinmeyi kolaylaştırmaktadır. Yeraltı sularının durumu ve alanın zemini bu şekilde anlaşılabilmektedir. Bir alanda su bulunması için, örneğin vadi gibi bir arazide çakıl ya da kum katmanlarında kil tabakasının olması en büyük işarettir. Böyle yerlerde sondaj yapılması gerekmekte ve araştırmalar sonunda suya kolaylıkla ulaşılabilmektedir.
Suyun araştırıldığı bölgede zemin incelemesi alçak yerlerde yapılmalıdır. Çevrede bir kaynak suyunun olması o bölgede kuyu suyu gibi yeraltı sularının bulunduğunu gösteren faktörlerdendir. Bölgenin kurak olması halinde yeşil olan yerler tercih edilmelidir.
Yeraltı suları zaman içerisinde buharlaşarak zeminde ve kayalarda tuz ve mineral birikintisi oluşmasına yol açmaktadır. Tuz ve mineral birikintisiyle karşılaşılması o bölgede su olduğunun diğer işaretlerindendir.
Sondaj kuyusunun görevini düzenli ve verimli bir şekilde yerine getirebilmesi için temizlenmesi gerekmektedir. Su kuyusu bakım ve temizlik görmediği zaman suyun verimli bir şekilde elde edilmemesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda kuyunun pompasında aşınma oluşmakta, buna bağlı olarak verim ve kapasite azalabilmektedir.
Su elde etme sırasında suyun debisinin düşmesi, kumlu ya da çamurlu olması kuyunun temiz su sağlamadığını göstermektedir. Sondaj kuyusundaki kumu temizlemek için öncelikle kuyudaki pompanın sökülmesi gerekmektedir. Su kuyusunun tabanına belirli bir mesafeden kolon boruları indirilerek içeriye basınçlı hava verilerek biriken kum çıkarılmalıdır. Bu işlem temiz su gelene kadar devam etmelidir. Ardından pompa bakımı yapılarak kuyuya indirilmelidir. Kuyu tabanına indirilen yıkama takımından pompa ile su basılır ve tüm filtre boyunca yıkama takımı hareket ettirilerek kuyu temizlenmelidir.
Sondaj kuyusundaki çamuru temizlemek için kuyunun içerisine yüksek debili su basıncı verilerek duvarların yıkanması gerekmektedir. Kuyu suyu temiz gelene ve verim artana kadar bu işleme devam edilmelidir. Sondaj kuyularının bulundukları bölgenin yapısına göre çamurlu su sorunun yaşanması muhtemeldir. Bu nedenle kuyunun durumuna göre çamurlu su temizleme işlemi yıl içerisinde birkaç kez yapılmalıdır. Sondaj kuyusu temizliği, kuyunun bulunduğu yere, derinliğine ve kullanım şekillerine göre de değişmektedir. Su taşıma, kimyasal madde, enjeksiyon ve kuyu ekipmanlarını sökerek bakımını gerçekleştirme de su kuyusunu temizleme yöntemlerindendir.
Kuyu suyunun çoğalması için başlıca yöntem temizliğinin yapılmasıdır. İçerisindeki pompanın zaman içerisinde aşınması halinde yetersiz su basabilmektedir. Yeni bir pompa takılması suyun verimini çoğaltabilmektedir. Suyun çoğalması için bir diğer yöntem kuyu temizliğidir. Sondaj kuyusunu temizlemek verimli bir su elde edilmesini sağlamaktadır. Yıkama, aşırı pompalama, jet, basınçlı hava ve pistonla çalkalama yöntemleri verimliliği arttırmaktadır.
Kuyu suyu içme, kullanma, zirai ve sanayi olmak üzere çeşitli amaçlarla kullanılabilmektedir. Bu su, suların yeraltına süzülerek birikmesiyle ortaya çıkmaktadır. Kuyuların açılmasıyla yüzeye çıkarılan suyun niteliği çevresindeki koşullarla ilgilidir.