Yatay Sondaj Nedir? Nasıl Yapılır?

Yatay Sondaj Nedir? Nasıl Yapılır? Yatay sondaj, kazısız olarak karayolu, demiryolu ve çeşitli su kaynaklarının altından geçirilmesi planlanan yeni hatlar için boru çekme işlemidir. Yeni bağlantı hatlarının yanı sıra eski hatların iyileştirilmesine da katkı sağlayan bu sistem ilk olarak 1983 yılında Amerika’da uygulanmıştır. Yatay sondajın farkı diğer yöntemlere göre yönlendirilebilir olmasıdır. Bu durum sayesinde istenilen yön, açı ve derinlikte hat kurulumu gerçekleşebilmektedir.

Yatay sondaja başlanmadan önce bu işlemin yapılacağı alan önceden incelenmelidir. Bunun amacı alt yapıdaki mevcut hatları tespit etmek, zemin hakkında bilgi edinmek, makinenin kurulumunun yapılacağı yerin ve borunun geçirileceği pilot delgi alanının belirlenmesidir. Daha sonra gereken materyal ve ekipmanlar hazırlanmalıdır. Yönlendirilebilir yatay sondaj makinesinin kontrolleri yapılmalıdır. Hidrolik hortum kontrolü ve mekanik parçaların yağlanması gerekmektedir. Mikser ünitesi, borular ve boru kaynak makinesi hazır hale getirilmelidir.

Yatay sondajın ilk aşamasında pilot delgi yapılmaktadır. Yer altında sondaj takımını takip edebilmek için delgi ucuna bir verici yerleştirilmektedir. Bu verici sayesinde pilot delik oluştururken yön, eğim, derinlik ve delgi ucunun konum bilgileri öğrenilmektedir. Vericinin gönderdiği bu bilgiler yüzeyde alıcı üzerinden takip edilmektedir. Makine operatörünün önündeki görüntüleme cihazında alıcıya gelen bilgiler eş zamanlı olarak görünmektedir. Bu bilgilere bakılarak makine operatörü tarafından pilot delgi aşaması tamamlanmaktadır.

Pilot delginin tamamlanmasıyla tarama aşamasına geçilmektedir. Tarama işleminin amacı zemine çekilecek boru için tünel oluşturmak ve tünel içerisindeki malzemeyi boşaltıp boruya yer açmaktır. Bu aşamada zemine çekilecek boruların çapına göre tarama başlıkları kullanılmaktadır. Boru çapı büyükse tarama işlemi tarama başlıkları büyütülerek tekrarlanmaktadır. Tarama işlemi sırasında çeşitli sondaj kimyasallarıyla beraber zemine yüksek basınçlı su verilmektedir. Zemin tarama işleminin ardından son olarak borular tarama başlığının arkasına bağlanarak oluşturulan tünel içerisinden zeminin altına çekilmektedir. Yatay sondaj makinesiyle boru çekme işlemi başladıktan sonra bekleme yapılmadan boru çekme işleminin tamamlanması gerekmektedir.

Yatay Sondajın Avantajları Nelerdir?

Yatay sondajın avantajlarının başında öncelikle açık kazı ile daha uzun ve uğraşılarak süren projelerin birkaç gün gibi kısa bir zamanda bitirilmesi gelmektedir. Projelerin hızla tamamlamasının yanı sıra düşük maliyetli olmasını sağlamaktadır. Açık kazı yapılmadığı için boru döşeme işlemi günlük hayatı aksatmamakta, asfalt, beton yollar ve kaldırımlar bozulmamaktadır. İnsanlar, trafik, duvar, bina ve ağaçlar etkilenmemektedir. Aynı anda birden çok boru ve kablonun çekilebilmesi altyapıda düzenli birliktelik oluşmasını sağlamaktadır. Yönlendirilebilme özelliği sayesinde önceden yapılan şebeke ve hatlar zarar görmemektedir. Kullanılan sondaj çamuru ve polimerler kılıf boru ihtiyacını ortadan kaldırmaktadır. Yatay sondaj işlemi akarsu, göl ve nehir gibi su kaynaklarının altında da kullanılabilmektedir.

Yatay Sondaj Gerekli Midir?

Yatay sondaj kazı yapmadan yeraltına boru ve kablo döşeme işlemidir. Yerleşim alanlarındaki ve ulaşım hatlarındaki akışın gün içerisinde aksamaması için bu işlem oldukça gereklidir. Uzaktan kontrol edilebilmesi ve çalışanları yer altına inmemesi gibi durumlar iş kazalarının önlenmesi ya da azalmasını sağlamaktadır. Yatay sondaj sırasında kazı olmadığı için bitki ve ağaçlar da zarar görmemektedir.

Yatay Sondaj Hangi Durumlarda Yapılır?

Yatay sondaj gereken durumlar arasında karayolları, demiryolları, akarsu, göl ve nehir gibi su kaynaklarının açık kazı yapılmasına engel olması bulunmaktadır. Bu tür alanların altından su ve gaz borularının ve kablo döşenmesinin kazısız gerçekleştirilebilmesi için bu işlem yapılmaktadır. Yatay sondaj ayrıca şu alanlarda da yapılabilmektedir.

• Havaalanları
• Tarihi sit alanları
• Enerji hatları
• Su kanalları
• Telekomünikasyon
• Park ve bahçe altı geçişleri
• Kaldırım altı kablo döşemeleri