Sondaj Kuyusu Nedir?

Sondaj yeraltındaki doğal kaynakların kullanılması için zemin üzerinde yapılan bir işlemdir. Sondaj kuyusu açmak için zemin incelenmeli ve gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Sondaj uygulaması yapılacak alan yumuşak ise farklı, sert ise farklı teknikler gerçekleştirilmektedir.

Sondaj kuyusu nedir? Yumuşak zeminlerde sondaj çamur dolaşımı, sert zeminlerde hava dolaşımı yöntemi ile yapılmaktadır. Bazı durumlarda bu işlemlerin her ikisi de uygulanmaktadır. Sondaj yapılacak bölgede delme işlemi başladıktan sonra hedeflenen derinliğe ulaşana kadar delme çalışmaları sürmektedir. Hedefe ulaşıldığında genel olarak delme aletinden daha küçük çaptaki koruyucu borularıyla sondaj kuyusu koruma altına alınmaktadır. Ardından kuyunun doldurularak sabitleştirilmesi gerekmektedir. Son olarak sondaj kuyusunun hazır bir hale gelmesi için basınçlı hava tekniği kullanılmaktadır.

Sondaj Kuyusu Neden Çöker?

Sondaj kuyusu açılırken birçok sorun ortaya çıkabilmekte ve bu durum işlemin ilerleyişini etkileyebilmektedir. Zorunlu durumlar olmadıkça ve gerekmedikçe sondaj işlemine ara verilmemektedir. Ancak sondaj kuyusunun çökmesi ya da yıkılması tehlikesiyle çalışmalar durdurulabilmektedir.

Sondaj kuyusunun göçmesi ya da yıkılmasıyla dolgu oluşması oldukça büyük bir sorundur. Göçme, yıkılma ve dolgunun sebepleri arasında dolaşım bozukluğu ve yetersizliği, çamurun uygun olmaması, formasyon özelliği ve çeşitli arızalar bulunmaktadır.

Diğer sebepler ise şunlardır;

• Sondaj makinesiyle, kuyu açma işlemi sırasında kullanılan araç ve gereçleri oluşturan sondaj donanımı, bu faaliyeti etkileyen başlıca unsurlardandır. Özellikle kalitesiz donanım ve parçalar sondaj işleminde sorunlara yol açabilmektedir. Sondaj donanımının işleme uygunluğu kontrol edilmeli sürekli bakımları yapılmalıdır.
• Sondaj kuyusu açarken işçilerin, sondör ve mühendisin başarısı ve iş disiplini önemlidir. Çalışanların en küçük bir hatası can kaybı başta olmak üzere zaman zaman, malzeme ve para kaybına neden olabilmektedir.
• Sondaj işlemi sırasında sondaj çamuru başarıyı etkileyen faktörlerdendir. İşin başarısını ve ekonomisini etkilediğinden hatalı olmaması gerekmektedir.

Sondaj Kuyusu Neden Açılır?

Sondaj kuyusu; su, doğalgaz ve petrol gibi kaynakların yer altında bulunarak kullanımına sunulmak için açılmaktadır. Çeşitli amaçlarla yapılan sondaj işlemleri bulunmaktadır:

• Su sondajları,
• Petrol sondajları,
• Temel sondajlar,
• Maden sondajları,
• Enerji sondajları.

Sondajla su çıkarma; zeminin yapı uygunluğu belirlendikten sonra çamur ya da hava dolaşımı tekniğiyle yapılan işlemdir. Bu işlemdeki amaç yeraltındaki suya ulaşmaktır. Maden arama sondajları yüzeysel ve yeraltı maden çalışmaları olarak iki şekilde yapılmaktadır. Doğalgaz ve petrol sondajı günümüzde dünyadaki enerji ihtiyacının en büyük bölümünü oluşturmaktadır. Bu sondaj işlemi sırasında fosil yakıtlar aranmaktadır. Jeotermal sondaj metamorfik kayaçlardan üretim yapıldığından oldukça zor ve uzun sürmektedir. Deniz sondajları ikiye ayrılmaktadır. Sığ deniz sondajı deniz seviyesinden 100 metreye kadar inen derinliklerde yapılmaktadır. Derin deniz sondajları sondaj gemisiyle ya da yarı batar platformla yapılan çalışmalarıdır.

Sondajla Su Çıkarma İşlemi Kolay mıdır?

Sondaj su çıkarma işleminde gerçekleştirebilen bir işlemdir. Bu işlem çamur ve hava dolaşımı olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir. Ancak kolaylığı ya da zorluğu tamamen uygulanacak zeminle ilgilidir. Yumuşak zeminlerde çamur, sert ve kayalık zeminlerde hava dolaşımı sondajlama uygulanmaktadır.

Sondaj öncesinde açılan kuyunun hidrolojik özelliklerine uyumlu projelendirme yapılması gerekmektedir. Yapılan su etüdü sonrasında yeraltı suyu bakımından en verimli tespit edilen bölgede delme işlemine başlanmalıdır. Hedeflenen derinliğe ulaşınca araç gereçler dışarıya çıkarılmalı ve muhafaza borusu yardımıyla koruma altına alınmalıdır. Kuyu cidarı ve muhafaza borusu arasındaki kısım sondaj çakılıyla kapatılmalı ve son olarak açılan kuyu temizlenmelidir.

Su çekimi sırasında kuyunun yıkılmaması için dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Kuyunun kalitesi, sondaj borusunun cinsi, çapı, projeye uygunluğu ve çakıl zarfının kalınlığı gibi faktörler önemlidir.